Ανδριανή Παπαδημητροπούλου
Μέλη της ομάδας
Ο ΛΥΚΟΣ ΜΑΣ ΕΝΩΝΕΙ
Η εποχή όπου οι λύκοι ευημερούσαν και ήταν
εξαπλωμένοι σε ολόκληρη την Ευρώπη, μας πάει αιώνες πίσω και
συγκεκριμένα στο Μεσαίωνα. Όμως, από τη στιγμή που εμφανίστηκαν οι
πρώτες οργανωμένες ανθρώπινες κοινωνίες με την παράλληλη άνθιση της
γεωργικής εκμετάλλευσης και της κτηνοτροφίας, άρχισε και το συνεχές
κυνήγι των λύκων που είχε ως αποτέλεσμα την εξόντωσή τους σε πολλά μέρη
της Ευρώπης, όπως και στη Μεγάλη Βρετανία.
Σ’ αυτό συνέβαλε ο φόβος και η
άγνοια των ανθρώπων γι’ αυτό το ζώο της άγριας φύσης. Αυτό φαίνεται από
το γεγονός ότι πολλοί βασιλιάδες των αγγλοσαξονικών χρόνων, σύμφωνα με
ιστορικές καταγραφές σε χειρόγραφα που φυλάσσονται στο Βρετανικό
μουσείο, εξαπέλυαν κυνήγι λύκων με αντάλλαγμα διάφορα χρηματικά ποσά και
εκτάσεις γης.
Συγκεκριμένα, αναφέρεται ότι ο Κωνσταντίνος της Ουαλίας
πλήρωνε ετησίως φόρο υποτελείας στο βασιλιά Έντγκαρ της Αγγλίας 300
δέρματα λύκων, νούμερο ωστόσο αμφίβολο καθώς δε ξέρουμε αν υπήρχαν τόσοι
λύκοι εκείνη την εποχή. Επίσης, διάφοροι Νορμανδοί βασιλιάδες
(κυριάρχησαν κατά το διάστημα 1066-1152 μ.Χ.) χρησιμοποιούσαν δούλους με
σκοπό τη θανάτωση λύκων αλλά και πρόσφεραν εκτάσεις γης σε όσους
εκπλήρωναν αυτό το σκοπό.
Η επόμενη αναφορά σε λύκο έγινε το 1212 μ.Χ
και οι καταγραφές συνεχίστηκαν μέχρι το 1281 μ.Χ όταν ο Έντουαρντ Ι
(κυριάρχησε το διάστημα 1272-1307 μ.Χ) διέταξε την ολική εξολόθρευση των
λύκων της Αγγλίας. Η εκστρατεία εξόντωσης ήταν επιτυχής και, έτσι, οι
αναφορές σε λύκους μειώθηκαν, ενώ η τελευταία ήταν το 1290 μ.Χ. Οι
καταδιώξεις όμως συνεχίστηκαν κατά τη βασιλεία του Ενρίκου ΙV
(1422-1460μ.Χ) και μέχρι το 1500 μ.Χ είχαν εξαφανιστεί από την Αγγλία
ολοσχερώς.
Ωστόσο, στη Σκωτία οι λύκοι επέζησαν μέχρι τον 17ο
αιώνα λόγω του πιο άγριου και βραχώδους τοπίου καθώς και του μικρότερου
ανθρώπινου πληθυσμού και όχι εξαιτίας της έλλειψης καταδίωξης, η οποία
άρχισε το 1283 μ.Χ. και διήρκησε μέχρι το έτος 1743 μ.Χ. κατά το οποίο,
σύμφωνα με καταγραφές υπάρχουν ισχυρισμοί πολλών και διαφορετικών
ανθρώπων πως σκότωσαν τον τελευταίο λύκο της Σκωτίας σε διάφορα μέρη.
Αξιοπρόσεχτο είναι το γεγονός ότι παρατηρήθηκε μια επανάκαμψη του
πληθυσμού των λύκων το 1577 μ.Χ., καθώς βρήκαν καταφύγιο στα πλούσια
δάση των Highlands. Όμως, τότε πολλά δάση κάηκαν και δέντρα κόπηκαν για
να μην μπορούν να κρυφτούν οπότε ο αριθμός τους μειώθηκε δραματικά.
Μέχρι περίπου το 1760 μ.Χ. όλος ο πληθυσμός των λύκων στα Βρετανικά
νησιά είχε εξολοθρευτεί ολοκληρωτικά.
Παρολαυτά, έπειτα από πολλά χρόνια και αφού
οι άνθρωποι άρχισαν να αναπτύσσουν μεγαλύτερη οικολογική ευαισθησία και
να μαθαίνουν όλο και περισσότερα για το άγριο αυτό πλάσμα ξεκίνησαν και
οι προσπάθειες επανένταξής τους σε αρκετές χώρες.
Είχε γίνει πλέον
αντιληπτό πως το τίμημα της απουσίας των λύκων γινόταν όλο και
μεγαλύτερο, καθώς καταστρεφόταν η φυσική ισορροπία εξαιτίας της θέσης
που κατέχει ο λύκος στην κορυφή της τροφικής αλυσίδας και γι’ αυτό έχει
το δικαίωμα να υπάρχει σε βιώσιμους πληθυσμούς στην άγρια φύση.
Συγκεκριμένα, στα Highlands της Σκωτίας ο πληθυσμός των κόκκινων
ελαφιών και ζαρκαδιών τα οποία είναι η φυσική λεία των λύκων, αυξήθηκε
υπερβολικά με αποτέλεσμα τη μείωση της βλάστησης λόγω της υπερβόσκησης
και τη μετέπειτα αδυναμία αναγέννησης της χλωρίδας και του δάσους.
Επιπλέον, τα ελάφια, χάνοντας τον φυσικό τους θηρευτή, έπαψαν να
εξελίσσουν τα ευκίνητα και ελαφρά χαρακτηριστικά τους.
Οι προσπάθειες αυτές άρχισαν στα τέλη του
1960 και τις δεκαετίες του ‘80 και ’90, όταν η βρετανική κυβέρνηση
υπέγραψε συμβάσεις στις οποίες δεσμευόταν να εξετάσει την επανένταξη των
λύκων στη Βρετανία και να ενημερώσει τους πολίτες. Παράλληλα, η ιδέα
αυτή υλοποιήθηκε το 1989 στις νοτιοανατολικές Ηνωμένες Πολιτείες με την
επανένταξη του κόκκινου λύκου και το 1995 στο Εθνικό Πάρκο Yellowstone
με την επανεισαγωγή του γκρίζου λύκου.
Έχοντας ως παράδειγμα την
επανεισαγωγή στο Yellowstone σχεδιάζει και η Βρετανία μια αντίστοιχη
επανένταξη. Καταλληλότερο έδαφος για την πραγματοποίηση αυτού του
σχεδίου θεωρήθηκαν τα Highlands της Σκωτίας και λόγω του
προβλήματος που υπάρχει με τον υπερπληθυσμό των ελαφιών που είναι άφθονη
τροφή για τους λύκους αλλά και λόγω της τεράστιας έκτασής της,
περίπου 25.000 , και του συγκριτικά πολύ μικρού αριθμού ανθρώπων
(200.000).
Η έκταση αυτή είναι συνάμα απομονωμένη και τραχιά: η τέλεια
περιοχή για να ευδοκιμήσει το είδος τους. Το σχέδιο, λοιπόν, σύμφωνα με
μια εκτίμηση που προφανώς θα απέχει απ’ την πραγματικότητα έχει ως εξής:
πρωταρχικό μέλημα κάθε σχεδίου για να πετύχει είναι η ενημέρωση του
ευρύτερου κοινού για τη φύση αυτού του ζώου. Αυτό ίσως να επιτευχθεί με
την ίδρυση ενός επιμορφωτικού κέντρου περιβαλλοντικής συνείδησης που
αφορά στους λύκους.
Στη συνέχεια, θα πρέπει να βρεθεί μια περιοχή 500
όσο το δυνατόν χωρίς πρόβατα και να εισαχθούν για αρχή 2 λύκοι ώστε να
επιβεβαιωθεί η ομαλή διαβίωσή τους και, αν όλα πηγαίνουν καλά, να
εισαχθούν και άλλες μικρές ομάδες ως πυρήνας που αργότερα θα μπορούν να
αναπαραχθούν και να επεκταθούν σε όλη την περιοχή. Όλα αυτά, βέβαια,
προϋποθέτουν τη σωστή διαχείριση και συνεχή παρακολούθηση των
λύκων.
Κατά προσέγγιση ο αριθμός των λύκων που θα μπορούσαν να
φιλοξενήσουν τα Highlands είναι 250 λύκοι που θεωρείται αρκετά μεγάλος.
Σε αριθμούς αυτό σημαίνει 25.000 των Highlands, 500 για κάθε
λύκο και περίπου 5 λύκοι σε κάθε ομάδα οπότε 25.000/ 500×5= 250 λύκοι.
Με το σχέδιο αυτό θα αναπτυχθεί και ο οικοτουρισμός της Σκωτίας και οι
λύκοι θα προσελκύσουν κόσμο με αποτέλεσμα να επωφεληθούν οικονομικά και
οι ίδιοι οι κάτοικοι από την επιστροφή τους.
Από την άλλη, όμως, υπάρχουν πολλοί
πολέμιοι αυτού του σχεδίου με πρωτοπόρους τους προβατοτρόφους οι οποίοι
ισχυρίζονται ότι οι λύκοι θα επιτίθενται στα ζώα τους και θα τα
σκοτώνουν προκειμένου να τραφούν, αν και υπάρχουν αναφορές ότι το 2005
υπήρχαν στη Σκωτία 8 εκατομμύρια πρόβατα, και κανένα από αυτά δεν έχει
αντικρίσει λύκο τα τελευταία 240 χρόνια. Σύμφωνα με μελέτες στις ΗΠΑ
έχει παρατηρηθεί ότι αγέλες λύκων περνάνε κοντά από κοπάδια χωρίς να τα
ενοχλούν και σπάνια τρέφονται με αυτά παρά μόνο όταν δεν βρίσκουν άγρια
λεία. Επιπροσθέτως, από τον Ιανουάριο του 2005 άλλαξε το σκηνικό για την
προβατοτροφία στην Σκωτία, και συγκεκριμένα οι επιχορηγήσεις που
δίνονται στους κτηνοτρόφους δεν αναλογούν πλέον στον αριθμό των ζώων που
εκτρέφονται αλλά είναι ανεξάρτητες από το ζωικό κεφάλαιο.
Έτσι, μετά
από αυτή την αλλαγή θα είναι πιο εφικτή η δασική αποκατάσταση του αρκετά
υποβαθμισμένου περιβάλλοντος της Σκωτίας, ιδιαίτερα του Καληδονιακού
δάσους, ώστε να δημιουργηθούν βιότοποι κατάλληλοι για να φιλοξενήσουν
και άλλα εξαφανισμένα θηράματα αλλά και θηρευτές με κορυφαίο το λύκο.
Άλλοι πολέμιοι της ιδέας ισχυρίζονται ότι η έκταση δεν φτάνει για να
μπορέσουν να ζήσουν άνθρωποι και λύκοι αρμονικά και, τέλος,
διαμαρτύρονται και οι πεζοπόροι που θεωρούν ότι θα πέσουν θύματα των
λύκων παρόλο που σε πληθυσμό 1.000.000.000 ανθρώπων (Ευρώπη, Ρωσία,
Βόρεια Αμερική) μόνο 17 άτομα σκοτώθηκαν από λύκο τα τελευταία 50
χρόνια.
Το σχέδιο που περιγράφηκε παραπάνω αλλά
και οποιοδήποτε παρόμοιο τεθεί σε εφαρμογή ίσως δώσει την ευκαιρία στο
γκρίζο λύκο να ζήσει και πάλι στα μέρη, όπου ανήκει, και που του στέρησε
άδικα τόσα χρόνια το ανελέητο κυνήγι από τον άνθρωπο.
Εξάλλου τώρα
πλέον γνωρίζουμε ότι ο λύκος δεν είναι το επικίνδυνο και αιμοβόρο θηρίο
του παραμυθιού που όλοι νόμιζαν και μ’ αυτό τον τρόπο και θα
εξιλεωθούμε για την περιφρονητική συμπεριφορά μας και θα μπορέσουμε να
τον αφήσουμε στα χέρια της επόμενη γενιάς αφού αποτελεί ένα θεμελιώδες
μέρος της φυσικής μας κληρονομιάς. Αυτή θα είναι λοιπόν μια σημαντική
προσπάθεια να απομυθοποιηθεί αυτό το “τέρας”.
No comments:
Post a Comment